Beleggen net voor de crash: hoe erg is dat?

Hetgeen veel mensen ervan weerhoudt om te beginnen met beleggen, is dat ze bang zijn hun geld kwijt te raken. En dan met name, omdat ze niet het risico willen lopen dat ze precies investeren op het hoogste punt van de markt. Maar is beleggen nét voor een crash, wanneer de beurzen instorten, echt zo erg?

Komt het dan nooit meer goed met je beleggingen en lijk jij dan de enige te zijn zonder winst, terwijl jouw vrienden allemaal rijker worden? Om te kunnen inschatten wat het effect is, wanneer je exact op het allerslechtste moment gaat beleggen, neem ik je even mee door wat voorbeelden.

Je kunt de markt niet timen

Allereerst moet gezegd worden dat er heel wat clichés zijn, met betrekking tot beleggen. En ze zijn allemaal waar, maar niet altijd even toepasbaar op iedere situatie of elk type belegger.

Eén van de clichés en veelgenoemde uitspraken is:

“Time in the market, beats timing the market“

Wat wil zeggen dat de tijd in de markt, het wint van het proberen te timen van de markt.

Anders gezegd: maak je niet zo druk over het kiezen van het juiste moment om te starten met beleggen. Het is belangrijk om gewoon te beginnen en in de markt te zitten, dan te wachten op het perfecte moment.

Een andere veelgenoemde uitspraak is:

“Beleggen doe je voor de lange termijn. Het komt altijd goed!”

Maar is dat wel zo?

Analyseverlamming

Wanneer je maar constant zit te wikken en wegen of je moet instappen, kun je last krijgen van analyseverlamming. In het engels noemen ze dit ook wel “decision paralysis”.

Dit fenomeen beschrijft de situatie waarbij een persoon teveel gefocust is op het analyseren of overdenken van zijn of haar opties. Wat ertoe kan leiden dat hij of zij (psychologisch) “verlamd” raakt en geen actie onderneemt.

Dit komt HEEL veel voor, in het geval van beleggen of investeren. Wanneer je continu op het nieuws berichten hoort die je vertellen dat je nu niet moet beleggen. Of in het geval van emotionele periodes, zoals tijdens een beurscrash.

Analyseverlamming voorkomt dat je begint. En dat kan je duur komen te staan. Voor je het weet zijn er jaren voorbij en sta jij nog altijd – met spijt en frustratie – aan de zijlijn te twijfelen of je moet starten met beleggen.

Op het slechtste moment starten met beleggen

Wikken en wegen gaat je waarschijnlijk niet helpen. Maar wat nou als jij uitgerekend het slechtste moment uitkiest om te beginnen met beleggen. Wat als je op een dag besluit te investeren en de volgende dag crasht de hele beurs in elkaar? Iedereen in paniek op het nieuws, dikke recessie in aantocht en niemand gelooft meer in aandelen.

Dat is een behoorlijk pessimistische omstandigheid om jouw eerste stappen te zetten in de wereld van “zolang ik maar beleg, word ik rijker”. En temidden van die paniek, lijkt het alsof je de enige bent in de geschiedenis van de wereld, die te dom of ongelukkig is om ooit nog mee te mogen doen aan dit spelletje.

Maar zo erg hoeft het niet te zijn. Ook al lijkt het op dat moment wel zo. Ik ga het je laten zien!

Investeren op de top van de markt

Om te illustreren hoe jouw situatie in dat geval in elkaar zou steken, pakken we even de Amsterdamse beurs (AEX).

De AEX is de belangrijkste Nederlandse beursindex en geeft het beeld weer van de koersontwikkeling van de 25 aandelen met de grootste marktkapitalisatie op de Amsterdamse effectenbeurs.

Een slecht moment om te investeren is nét voordat de beurskoersen instorten. En het allerslechtste moment om te investeren is dan dus op de allerhoogste koers ooit. De all-time-high, de absolute top van de markt.

Hoogste koers AEX: September 2000

Om de top van de AEX te vinden, moeten we heel wat jaren terug. Naar het jaar 2000, om precies te zijn. De AEX koers stond in september van dat jaar net boven de 701 punten. En ook al lijkt het alsof we recentelijk nog de beste periode ooit hebben gehad, toch heeft de AEX in de afgelopen 20 jaar nooit meer die 701 punten aangetikt.

Dus, stel nou dat jij precies op die absolute top was begonnen met beleggen. En je had bijvoorbeeld met al jouw geld een indexfonds gekocht die de koers van de AEX volgt. Dan stond je nu, 20 jaar later, waarschijnlijk nog steeds op verlies. De huidige koers is immers nog altijd zo'n 20% lager dan in september 2000.

Dat is niet het meest aantrekkelijke vooruitzicht om te beginnen met beleggen. En misschien loop je hierdoor wel zulke klappen op, dat je besluit dat het gewoon niets voor jou is.

De AEX heeft sinds zijn absolute top in september 2000, nooit meer zo hoog gestaan.

Dollar-Cost-Averaging

Maar dat hoeft niet. Er is namelijk een manier, waarop je – zelfs bij het starten op de top – sneller weer op winst staat. Die manier heet Dollar-Cost-Averaging. Hiermee investeer je gedurende een lange periode een vast bedrag (per maand), waarmee je uiteindelijk een gemiddelde prijs hebt voor jouw beleggingen.

Neem weer het bovenstaande voorbeeld, waarbij je precies op de top van de Amsterdamse beurs, de AEX, investeert. Je besluit om elke maand 100 euro te gaan beleggen. Steevast, zonder uitzondering. Elke maand 100 euro.

Consequent blijven inleggen tijdens een beurscrash

Omdat je start op de top (lucky you) in september 2000, daalt de beurs direct erna. Paniek? Nee. Je blijft consequent, elke maand 100 euro inleggen – no matter what. Hierdoor ziet jouw belegging er na 20 jaar zo uit:

De blauwe lijn is het totaal aan geld dat je ingelegd hebt. En de groene lijn is de totale waarde van jouw belegging. Je ziet, dat na een periode van 20 jaar, je nu gewoon dik op winst zou staan.

Maar, dat is natuurlijk altijd achteraf bekeken en niet de werkelijkheid waar je je in verkeert, zodra de beurs ineens instort. Precies nadat jij bent begonnen met beleggen.

Dus we zoomen even in.

Je start met 100 euro per maand, op de top van de AEX in september 2000. Na een jaar keurig inleggen, zie je dat jouw belegging nog altijd onder water staat. Je staat maar liefst op 14% verlies. Niet heel inspirerend, maar je zet door.

Na 2 jaar is het nog erger. Je blijft keurig inleggen, maar nu sta je op maar liefst 30% verlies. Ben jij echt de grootste loser ooit en kun je er misschien maar beter mee stoppen? Nee! Je houdt vol…

Na 5 jaar consequent inleggen en volhouden, zie je dan eindelijk een lichtpuntje: je staat voor het eerst op winst. Tijd voor een borrel!

Eerder terug op winst dan de beurs zelf

Nu denk je misschien: “Lekker dan. Vijf jaar lang beleggen en dan pas winst zien?” Ja, vijf jaar lang elke maand inleggen. En nu zie je pas winst. Maar, dit is een worst case scenario. Want, je investeerde op het slechtste moment ooit.

Nadat je in september 2000 begon met investeren, nam de AEX een duikvlucht naar beneden.

In september 2005, vijf jaar na het hoogste punt, stond de AEX nog altijd 44% lager dan de top van september 2000.

Laat dat even op je inwerken. Jij begon in dit geval met investeren op het hoogste punt van de AEX. Na vijf jaar beleggen sta je nu voor het eerst op winst, terwijl de AEX nog altijd 44% lager staat.

Door elke maand te beleggen, heb je de lagere koersen weten te kopen en heb je een lage gemiddelde prijs gekregen voor al die maandelijkse beleggingen. Waarmee je uiteindelijk in de plus staat, terwijl de beurs nog altijd huilt van ellende.

Kanttekeningen

Natuurlijk zijn er geen garanties en is dit slechts een voorbeeld. Zo heb ik in dit voorbeeld geen kosten meegenomen, die je maakt wanneer je maandelijks belegt. Die zijn afhankelijk van jouw broker en waren twee decennia geleden anders dan nu.

Maar zelfs dan, met die kosten meegerekend, zou het je slechts een paar maanden extra gekost hebben om toch in de plus te staan.

Ook heb ik in dit voorbeeld de AEX gebruikt als belegging. Had je echter jarenlang belegd in een individueel aandeel, dan bestaat de kans dat het echt nooit meer goed gekomen was. Bedrijven kunnen immers failliet gaan en dan ben je jouw investering kwijt.

Daarom ben ik voorstander van beleggen in indexfondsen, die een brede selectie aandelen van bedrijven volgt. Vallen er bedrijven uit die index, dan worden ze vervangen door nieuwe bedrijven. Een indexfonds kan dus – voor de lange termijn – veel veiliger zijn dan het handmatig uitzoeken van individuele aandelen.

De economische crisis van 2008

Nu zal het jaar 2000 bij velen van ons niet vers in het geheugen staan. En de huidige situatie in 2020 wordt in het nieuws vaak vergeleken met die van 2008: de laatste grote crisis.

Toen crashte de beurzen wereldwijd en stonden veel beleggers op dikke verliezen. Laten we daarom eens kijken wat er met bovenstaand voorbeeld gebeurd was, wanneer jij als belegger was begonnen met investeren in die tijd.

Het hoogste punt van de AEX, voordat de crisis in 2008 insloeg, lag al in 2007. In juli van 2007, om precies te zijn. De AEX stond toen nét onder de 564 punten.

Ok, wat als je dus in juli 2007 was begonnen met beleggen. En weer consequent 100 euro per maand zou gaan investeren.

De crash van 2008: welkom bij beleggen

Ondanks dat je in juli 2007 – op het hoogste punt – begonnen was met beleggen, kwam de grote klap voor de beurzen pas in september 2008. De AEX verloor tussen september 2008 en maart 2009 maar liefst 50% van z'n waarde.

Terwijl de financiële wereld in de brand stond, op zoek naar bluswater en reddingsboeien, bleef jij consequent beleggen met 100 euro per maand. Waardoor je ook investeerde tijdens die enorme beurscrash. En dus lagere prijzen kreeg voor jouw beleggingen in die maanden.

Weer keek je in de eerste jaren tegen een verlies aan. Terwijl op dat moment de AEX maar liefst 65% lager stond dan in juli 2007, stond jouw portefeuille op 37% verlies.

Jarenlang tegen verlies aankijken is geen pretje

Niet zo dramatisch als de beurs, maar met 37% verlies kijk je waarschijnlijk niet al te hoopvol naar jouw beslissing, om te gaan starten met beleggen.

Hoe lang duurt het voordat je dus weer in de plus zou staan? We trekken jouw beleggingen en de beurskoersen even helemaal door naar vandaag. Zo krijgen we een goed beeld van de jaren die volgden.

Winst, winst – eindelijk winst!

Je ziet dat je tussen 2010 en 2013 meerdere malen in de plus kwam te staan. Maar vanaf 2013 stond je eigenlijk continu op winst. Met andere woorden: na 6 jaar (2007-2013) stond je weer steady op winst, ondanks dat je aan de vooravond van één van de hevigste crises was gestart met beleggen.

Het kostte de beurs zelf maar liefst bijna 5 jaar langer (2018) om weer op hetzelfde punt uit te komen als waar het in 2007 ingestort was.

De AEX heeft er dus maar liefst 11 jaar (2007-2018) over gedaan om terug op z'n oude punt te komen. Maar jij stond na 6 jaar al op winst, omdat je elke maand consequent investeerde.

Grappig detail is, dat de AEX op dit moment (juni 2020) weer rond hetzelfde niveau staat als in juli 2007. Dertien jaar later!!

Andere beurzen en type beleggingen

Dit voorbeeld is natuurlijk specifiek voor de Nederlandse beurs, de AEX. Andere beurzen kennen hun eigen koersverloop. Maar voor veel beurzen geldt hetzelfde principe: jarenlang consequent inleggen, geduld hebben en volhouden = grootste kans op succes!

Bij de ene beurs zul je sneller weer op winst staan, bij de andere duurt het gewoon langer. Beginnende beleggers zullen met name investeren in de AEX en de Amerikaanse beurzen.

Maar ook andere type investeringen kennen toppen en dalen. Betere tijden en slechte tijden.

Neem bijvoorbeeld Bitcoin. De hoogste koers van Bitcoin stond op 17 december 2017 op zo'n 16.000 euro. Iedereen die erin geïnvesteerd had, verkeerde in een euforische staat. Was je in al jouw enthousiasme op die dag begonnen met investeren in Bitcoin, dan heb je een pittige paar jaren achter de rug.

Op dit moment staat de koers van Bitcoin op zo'n 8.600 euro. Bijna de helft van waar het 2,5 jaar geleden op stond. Dat is zuur! Maar ook hier geldt: door consequent maandelijks in te leggen, sta je nu op winst.

De oranje lijn is de waarde van jouw Bitcoin investering, sinds 17 december 2017. De groene lijn is jouw totale inleg, sinds die dag. Je ziet dat het tot bijna juni 2019 duurde, voordat jouw investering weer in de plus stond. Anderhalf jaar nadat de top was bereikt.

En ondanks dat de koers van Bitcoin nu bijna 50% lager staat dan toen, sta je met deze strategie (Dollar-Cost-Averaging), nu zelf op zo'n 43% winst.

Doe dit zelf voor investeringen waar jij in wilt gaan beleggen. Indexfondsen, buitenlandse beurzen etc. Op internet zijn alle historische koersen vindbaar.

Wat ik nu zelf doe met beleggen

Eerlijk is eerlijk: de situatie in de wereld geeft mij niet echt vertrouwen in de (nabije) toekomst. Bedrijven hebben het moeilijk en overal worden mensen ontslagen. Tevens stellen de Centrale Banken historisch hoge bedragen beschikbaar, zodat regeringen in staat zijn om hun economie te redden.

De aandelenmarkten hebben in maart al een enorme daling gezien. En vele economen zeggen dat de echte klap nog moet komen. Gaat dat gebeuren? Ik weet het niet. Maar, ik ben wel voorzichtiger.

Ik beleg nog altijd, door maandelijks consequent een bedrag in te leggen. Dat bedrag is wel lager dan in de afgelopen jaren. Maar ik weet dat ik de waarheid niet in pacht heb. Dus ik blijf investeren voor de lange termijn.

Want ik weet dat de kans groot is, dat het op de lange termijn wel goed zal komen met mijn beleggingen. En, niet geheel onbelangrijk: ik investeer met geld dat ik de komende jaren niet nodig heb om te overleven.

Wanneer ik nu zou beginnen met beleggen, zou ik me er op in moeten stellen dat ik – mocht er ineens een crisis zijn – de komende jaren tegen een verlies aan zal kijken. Maar, dat betekent ook dat ik geld heb om maandelijks te beleggen tegen lagere koersen.

Conclusie

De moraal van het verhaal? Zelfs al zou je op het slechtste moment beginnen met beleggen, dan nog zou je er na verloop van tijd bovenop komen. Althans, dat laat dit voorbeeld zien.

Er zijn natuurlijk geen garanties. Maar er zijn wel degelijk waarschijnlijkheden. Het is naar mijn bescheiden mening heel waarschijnlijk dat je er toch bovenop komt. Ondanks dat de timing echt belabberd was.

Ja, je zult consequent moeten blijven beleggen. En ja, je zult even goed schrikken wanneer de beurs instort, kort nadat jij eindelijk bent begonnen met beleggen.

Maar er zijn je miljoenen mensen voorgegaan. En ook al herhaalt de geschiedenis zich nooit exact op dezelfde manier; toch hebben de afgelopen decennia vele beleggers een goed resultaat weten te boeken.

Door te beleggen met geld dat ze jarenlang konden missen en consequent bleven inleggen. Doordat ze de paniek en angst van het nieuws hebben genegeerd. En zich niet van hun koers hebben laten brengen.

Er is nooit een beste moment om te beginnen met beleggen. En wanneer je bang bent om juist op het slechtste moment te beginnen met beleggen? Dan weet je nu dat er een grote kans is dat het uiteindelijk wel goed komt.