Psychologie van beleggen: "Time Preference Bias"
Heb je jezelf ooit betrapt op het kiezen van een beloning op de korte termijn boven iets waarvan je weet dat het op de lange termijn beter voor je is? Dan heb je mogelijk te maken met "Time Preference Bias", ofwel: tijdsvoorkeursbias!
Inhoudsopgave
Het is eigenlijk een fancy term voor de neiging om directe beloningen te verkiezen boven uitgestelde beloningen, zelfs als die uitgestelde beloningen op de lange termijn veel beter voor ons zijn.
De Marshmallow-test was een experiment dat in de jaren 1960 werd uitgevoerd door de Amerikaanse psycholoog Walter Mischel en zijn collega's aan de Stanford-universiteit. Het experiment onderzocht de mate van uitgestelde beloning bij kinderen.
Bij de Marshmallow-test kregen kinderen een marshmallow (of een ander soort snoepje) aangeboden en werd hen verteld dat ze het meteen konden opeten, maar als ze konden wachten totdat de onderzoeker terugkwam, zouden ze een extra marshmallow krijgen.
Het doel was om te zien of kinderen de directe beloning van één marshmallow konden weerstaan om zo een grotere beloning (twee marshmallows) op lange termijn te ontvangen.
De resultaten van de Marshmallow-test waren opvallend. Sommige kinderen konden de verleiding niet weerstaan en aten meteen de marshmallow op, terwijl andere kinderen in staat waren om te wachten en zo de beloning te vergroten.
Wat nog interessanter was, was dat vervolgonderzoek aantoonde dat de kinderen die in staat waren om te wachten op de tweede marshmallow later in het leven vaak succesvoller waren op verschillende gebieden, zoals academische prestaties, sociaal functioneren en gezondheid.
Waarom beïnvloedt het ons zo hardnekkig?
Nu vraag ik me vaak af waarom we zo geprogrammeerd zijn om het hier en nu te verkiezen in plaats van te wachten op iets beters. Dat schijnt veel te maken te hebben met onze hersenen. Onze hersenen zijn zeer goed in het reageren op directe prikkels en beloningen. Het voelt goed om meteen iets te krijgen waar we naar verlangen, omdat onze hersenen ons vertellen dat we het verdienen. We krijgen meteen die dopamine-shot en dat voelt geweldig!
Ook heeft het te maken met onze cultuur en omgeving. We leven in een wereld waarin alles snel gaat en we gewend zijn geraakt aan directe beloningen. Van fastfood tot online shoppen en van direct antwoord krijgen op onze vragen tot likes op Social Media. We zijn er in feite aan gewend geraakt om dingen (beloningen) meteen te krijgen. Dus het is geen wonder dat we die voorkeur hebben ontwikkeld voor het hier en nu.
Tijdsvoorkeursbias en beleggen
Bij beleggen draait heel veel om geduld. Maar wat als onze eigen, interne klok ons daarbij in de weg zit?
Stel je voor: je hebt de keuze tussen het investeren van jouw geld in een stabiel maar langzaam groeiend fonds of het speculeren op een volatiele asset dat op korte termijn grote winsten belooft.
Voor veel beleggers kan de verleiding om snel geld te verdienen onweerstaanbaar zijn. Dit is waar tijdsvoorkeursbias om de hoek komt kijken. Beleggers die gevoelig zijn voor deze bias kunnen zich laten verleiden door de belofte van snelle winsten, zelfs als dit gepaard gaat met aanzienlijke risico's op de lange termijn.
Valkuilen
Tijdsvoorkeursbias kan verschillende valkuilen brengen voor beleggers. Een veel voorkomende valkuil is impulsief handelen. Beleggers die gevoelig zijn voor tijdsvoorkeursbias kunnen geneigd zijn om snel beslissingen te nemen zonder grondig onderzoek te doen of een langetermijnstrategie te volgen. Dit kan leiden tot overhaaste transacties en uiteindelijk tot gemiste winsten of zelfs verliezen op de lange termijn.
Bovendien kan tijdsvoorkeursbias beleggers ertoe brengen om hun portfolio vooral te vullen met kortetermijn-investeringen, waardoor ze het potentieel voor langdurige groei missen.
Het belang van uitgestelde beloningen
Het tegenovergestelde van tijdsvoorkeursbias is het vermogen om uitgestelde beloningen te waarderen, een essentiële eigenschap voor succesvol beleggen op de lange termijn.
Beleggers die in staat zijn om geduldig te zijn en te wachten op de vruchten van hun investeringen, kunnen profiteren van de kracht van samengestelde groei (compound growth / interest).
Uitgestelde beloningen verkiezen boven voornamelijk kortstondig en impulsief handelen, kan leiden tot een evenwichtiger en veerkrachtiger portfolio dat beter bestand is tegen marktvolatiliteit en economische schommelingen. Bovendien kun je gaandeweg heel wat meer klappen opvangen en fouten maken, dan wanneer je alles op het korte-termijn-spel zet.
Tijdsvoorkeursbias overwinnen
Het overwinnen van tijdsvoorkeursbias vereist bewustwording en discipline. En dat komt met ervaring. Ik kan het helaas niet rooskleuriger brengen. Het kost tijd, geduld en een flinke dosis zelfreflectie. Beleggers kunnen overigens wel verschillende strategieën toepassen om deze bias tegen te gaan en betere beslissingen te nemen.
Ten eerste is het belangrijk om een duidelijk beleggingsplan te hebben dat is gebaseerd op langetermijn-doelstellingen en een afgewogen risicobeheer. Klinkt als een open deur, maar ik zie maar al te vaak dat het beleggingsplan overgeslagen wordt.
Je kunt als belegger verder jezelf de gewoonte aanleren om dingen op te schrijven. Emoties, acties, fouten, succesjes... ze dragen allemaal bij aan het proces van beter leren beleggen. Een aap is wellicht overgeleverd aan z'n emoties en instincten, maar wij gelukkig niet (al lijkt het vaak wel zo).
Daarbij hoort ook tijd nemen om regelmatig te evalueren en te herzien. Actieve beleggers zouden wat mij betreft regelmatig hun portfolio kritisch moeten bekijken, om te controleren of deze nog steeds in lijn is met hun langetermijndoelen en risicotolerantie.
Door flexibel te blijven en aanpassingen te maken wanneer dat nodig is (en niet wanneer je met je rug tegen de muur staat), kunnen beleggers pro-actief de impact van tijdsvoorkeursbias verminderen en hun kansen op succes vergroten.
Wat mij in de afgelopen 18 jaar enorm geholpen heeft bij het tegengaan van desastreuse impulsieve acties met beleggen, is om een deel van mijn belegde vermogen in een "casino" potje te stoppen. Het doel van dat potje is om met een klein deel van mijn geld toe te geven aan mijn emoties en korte-termijn-voorkeur.
Gaat het mis? No problem.
Gaat het goed? Dan kan ik overwegen om een klein beetje extra in dat potje te stoppen.
MAAR: stapje voor stapje, want we houden onszelf maar al te graag voor de gek dat we ineens experts zijn (in een bullmarkt).
Conclusie
Realiseren dat we geprogrammeerd zijn om beloningen in het hier-en-nu te verkiezen boven uitgestelde beloningen, is de eerste stap. Ervan bewust zijn dat je in feite tegen je eigen natuur vecht, brengt wellicht al wat meer berusting dan alsmaar te denken "waarom ben ik zo".
Tijdsvoorkeursbias is een b*tch en onze monkeybrains nemen het vaak over van onze rationele denkwijzen, maar het hoeft ons niet te beheersen. Bekijk kritisch wat je valkuilen zijn, schrijf ze op - want jouw brein gaat ze expres niet onthouden - en tweak jouw strategie om zo goed mogelijk om te gaan met dit fenomeen.
Besef je verder dat het gewoon tijd kost om jezelf meer als toeschouwer van emoties bij beleggen te kunnen zien, dan een deelnemer. Emoties en de behoefte aan directe beloningen horen er nou eenmaal bij, maar ze hoeven je niet als een passagier mee te nemen en allesbepalend te zijn.
